poniedziałek, 7 stycznia 2013

Wypracowanie "Król Edyp"


Treść zadania:
Analizując fragment tragedii Sofoklesa, scharakteryzuj jej bohaterów: Edypa i Kreona.
Omów istotę hybris na podstawie całego dramatu. 

napisane na 278 słów 



     „Król Edyp” to jeden z najwybitniejszych utworów napisanych przez Sofoklesa. Powstał na bazie „Mitu o Labdakidach” Główny bohater- Edyp, jako syn króla Teb jest dotknięty klątwą bogów. W walce z fatum, kieruje się pychą, czyli hybris. W tragedii antycznej jest to zaślepienie bohatera tragicznego, wynikające z jego zarozumiałości, uniemożliwiające mu właściwą ocenę swojej sytuacji. Taka postawa może być traktowana jako wyzwanie rzucone bogom i prowadzi do ukarania bohatera.
     Dramat Sofoklesa pochodzi z epoki starożytnej. Powstał w czasach rozkwitu kultury i sztuki ateńskiej. Akcja i czas „ Króla Edypa” skonstruowane są według antycznej zasady jedności czasu, miejsca i akcji. Utwór ten jest przejmującą opowieścią o człowieku błądzącym w poszukiwaniu swej tożsamości w labiryncie tajemnic. Sofokles stworzył dzieło monumentalne, bo ponadczasowe, w którym przeszłość miesza się z teraźniejszością, a przyszłość nie jest zależna od człowieka, lecz pozostaje całkowicie w rękach losu – złośliwego fatum. Przedstawiony fragment  będący dialogiem dotyczy rozmowy Kreona z Edypem. Jest on rozwinięciem akcji całego dramatu. Scena ta rozgrywa się zaraz po rozmowie głównego bohatera z Tyrezjaszem. Edyp nie rozumie zachowania Tyrezjasza, który nie chcę wyjawić kto jest zabójcą Lajosa. Między zawziętym królem a wróżbitą dochodzi do ostrej wymiany zdań. Edyp oskarża wróżbitę i Kreona o spisek przeciw niemu. Wtedy Tyrezjasz wypowiada słowa, które utkwią Edypowi w pamięci: „Którego szukasz, ty jesteś mordercą” i mówi monarsze, że żyje w hańbie, obcując z tymi którzy są mu najbliżsi. Edyp jest tym wszystkim oburzony i nakazuje wygnać starca. Do uszu Kreona- brata Jokasty, dochodzą oskarżenia szwagra. Postanawia odbyć z nim szczerą rozmowę, ponieważ życie z takim zarzutem jest dla niego gorsze niż ewentualna śmierć z ręki samego króla. Podczas rozmowy dochodzi do kłótni między Edypem a Kreonem. Król zaślepiony majestatem oskarża szwagra o zmowę z wróżbitą. Uważa, że ten chce go strącić z tronu i przejąć ponownie władzę. Jest zbyt porywczy, nie myśli racjonalnie i pochopnie ocenia Kreona. Według niego to brat Jokasty kazał wróżbicie obarczyć go winą za śmierć Lajosa. Kreon słysząc te oskarżenia oczekuje dowodów, które potwierdziły by jego winę, a nie jedynie bezpodstawnych oskarżeń. Poucza i uspokaja Edypa. Jest jego całkowitym przeciwieństwem. Myśli racjonalnie, jest opanowany i spokojny. Choć spotyka go dużo niezasłużonych oskarżeń ze strony króla, nie zamierza dokuczać oślepionemu i stłamszonemu przez poznaną tajemnicę Edypowi. Rozmowa Edypa i Kreona buduje napięcie dramatyczne, które powoli wzrasta. Edyp chcąc uciec przed klątwą pogrąża się jeszcze bardziej. Przyczyną jego klęski nie jest tylko fatum, które nad nim ciąży, ale też hybris, czyli pycha, duma jaką się odznacza. Wierzy że może oszukać przeznaczenie i odwrócić wyroki boskie, więc szuka winy u innych. Nie pomagają próby zmiany losu, ucieczki od niego. Nawet ludzki rozum nie jest przydatny w starciu z fatum. Ostatecznie poznaje prawdę: to on jest zabójcą Lajosa i kazirodcą jednocześnie. W jego wypadku okazuje się to ciosem, którego nie potrafi udźwignąć. Prawda okazuje się impulsem do samobójstwa Jokasty i samookaleczenia Edypa. Dramat kończy się tragedią, której Edyp wierzył ze uniknie.
    
Hybris w tym utworze, jak i w każdej innej tragedii antycznej polega na ukazaniu pychy ludzkiej, wynikającej z przeświadczenia, ze można przechytrzyć los. Edyp wierzy w swoją młodość, siłę i spryt. Myśli, że może oszukać przeznaczenie i ocalić Teby przed zarazą. To duma popycha go do sprzeniewierzenia się woli boskiej, co w rezultacie doprowadza do nieuniknionej katastrofy. 

2 komentarze: