Kultura Popularna + Kicz - referat

Temat: Kultura Popularna i Kicz 

Kultura to całokształt materialnego oraz duchowego dorobku człowieka, wytworzonego od początku jego istnienia do chwili obecnej lub też w określonej epoce. Jest to także wdrażanie i przekazywanie następnym pokoleniom wartości cennych dla rozwoju danej społeczności lub przekształcanie środowiska życiowego w celu nadania mu określonej rangi.
       Współczesne społeczeństwa mają charakter warstwowy-podzielone są na liczne grupy , mniejszości i większości. Tworzą one odrębne typy kultury, wykorzystujące różnorodne treści i w rozmaity sposób je przekształcające. Jednym z typów współczesnej kultury jest kultura popularna, inaczej zwana także popkulturą lub kulturą masową. Terminy te odnoszą się do kultury dostępnej szerokiemu gronu i dostosowanej do uśrednionych upodobań, tak aby trafić do dużej grupy odbiorców. Jest to jednak masowość rozumiana nie pogardliwie, lecz opisowo.
        Kultura popularna, jak sama nazwa wskazuje, cechuje się szeroką dostępnością (popularnością) dla odbiorcy, który w tym przypadku nazywany jest odbiorcą masowym. Przyczyną tego zjawiska jest wysoki stopień standaryzacji kultury, dzięki któremu jej wytwory znajdują odbiorców  wśród ludzi z całego przekroju klas, statusów społecznych, wykształcenia czy gustów. Standaryzacja, która zachodzi w wytworach kultury popularnej, dotyczy zarówno formy, jak i treści, a jej owoce stają się jeszcze jednym obiektem konsumpcji. Kultura masowa jest charakterystyczna dla nowoczesnych społeczeństw – mogła się ona pojawić tylko w momencie niezwykłego rozwoju technologii medialnych: najpierw docierając do wielkiej rzeszy odbiorców radia, potem telewizji, a obecnie Internetu. Należy także pamiętać o ogromnej roli prasy w kształtowaniu kultury masowej, a także o tym, że poszczególne media nie wychodziły z użycia w momencie pojawienia się kolejnych – współcześnie funkcjonuje zarówno prasa, jak i radio, których oddziaływanie jest niewątpliwie wzmacniane przez  przekaz telewizyjny i sieć internetową. Technologie jednak to nie wszystko, rozwój kultury masowej był także wynikiem uprzemysłowienia społeczeństw (od wieku XIX), wzrostu urbanizacji i dużego zwiększenia się dynamiki życia.
            Współcześni badacze dostrzegają wady kultury popularnej , ale nie odmawiają jej wartości - są gotowi ją poznawać i analizować. Dla ogółu społeczeństwa najważniejszą zaletą kultury masowej jest szybkość przesyłu informacji. Żyjemy w środowisku, w którym ma to ogromne znaczenie, a niektóre z informacji są często warte miliony dolarów. Ponadto wytwory kultury popularnej są ogólnodostępne, dzięki czemu każdy może 'dostać' to czego w danej chwili potrzebuje. Już samo włączenie radia, czy też telewizora sprawia że otaczamy sie kulturą masową. Jej wytwory są łatwe, lekkie i przyjemne, nie wymagają wyrafinowanego gustu ani smaków, więc trafiają do ogromnej liczby odbiorców.  Jednak dla wielu ludzi kultura popularna jest zagrożeniem dla kultury wysokiej. W społeczeństwie coraz częściej pojawiają się bierni odbiorcy, zadowalający sie odgórnie narzucanymi rozrywkami, normami. Według Dwighst'a McDonalda kultura popularna jest  takim samym artykułem masowym, jak guma do żucia. Tworzona dzięki technice, nie dla wrażeń estetycznych, ale dla pieniędzy. Wyróżnia się ciągle powielanymi standardami. W masówce nie da sie odnaleźć niczego oryginalnego, więc panuje tzw. druga moda - słuchanie ciężkiej muzyki, alternatywny styl ubierania, filmy czeskie, hiszpańskie, a nawet azjatyckie. Mimo to nie da się uniknąć kultury masowej, wpadamy w jej sidła na każdym kroku. Widz, bądź też czytelnik wybiera nie to, co mu się podoba, lecz to co producent i wydawca stara mu się narzucić poprzez marketing i promocję. Odbiorca pozwala sobą manipulować. Od najmłodszych lat karmiony jest telewizyjna papką, od której nie ma dokąd uciec.
       W rozważaniach nad kulturą masową przewija się stale jeden wątek. Jest nim pytanie o wolność samodzielnego wyboru wartości kulturalnych, o swobodę myślenia, o samodzielność rozwoju umysłowego, o wykorzystywanie tych wszystkich możliwości, które tkwią w każdym człowieku. To one rozwinięte czynią zeń wartościową i twórczą osobowość ludzką.  
        Nie da sie ukryć, że kulturę masową najbardziej propagują Stany Zjednoczone, które większości odbiorców kojarzą się z kiczem. Ale czym jest kicz? Według definicji słownikowej jest to utwór literacki bądź z innych dziedzin twórczości, niekiedy technicznie dopracowany, ale pozbawiony wartości intelektualnych i artystycznych, oparty na stereotypach myślowych i formalnych oraz uproszczeniach. Słowo „kicz” jest nam doskonale znane. W najprostszym rozumieniu kicz staje się tandetnym przedmiotem, wytworem, sztuką najniższą z najniższych. Często przed nim uciekamy, publicznie nie przyznając się do fascynacji tzw. tandetnym dziełem sztuki, które w opinii większości uchodzi właśnie za całkowicie bezwartościowe, wręcz „obciachowe”. Zanim jednak podejmiemy próbę ucieczki, zanim całkowicie odetniemy się od kiczu, by ruszyć w stronę wyrafinowanych i cenionych przez krytyków przedmiotów, może warto bliżej przyjrzeć się „kiczowatym” dziełom, by móc je lepiej zrozumieć.
        Kicz kieruje się 5-ma zasadami, spośród nich wyróżniamy: zasadę niedostosowania, synestezji, kumulacji, przeciętności oraz zasadę komfortu.
1) Zasada niedostosowania: Według A. Molesa, przedmiot określany mianem kiczowatego jest zawsze „i na swoim i nie na swoim miejscu”. Charakterystyczne dla kiczu jest to, że trafia on zawsze trochę obok. Przedmiot kiczowaty wykonany jest wg. pokrętnej koncepcji, a zarazem charakteryzuje się starannym wykonaniem oraz wykończeniem np. korek od butelki przebierający formę głowy polityka.
2) Zasada synestezyjnej percepcji: W zasadzie tej chodzi o to, aby jedno i to samo dzieło uderzało w kilka zmysłów jednocześnie. Kicz ma za zadanie wzbudzić w odbiorcy choć chwilowy zachwyt. Jedno dzieło posiada wiele motywów i zastosowań. Przykład stanowią tutaj figurki Matki Boskiej z odkręcaną główką, dzięki czemu możemy je napełnić święconą wodą i jednocześnie traktować jako przedmiot kultu.
3) Kolejną z zasad jest zasada kumulacji, która związana jest z zasadą synestezyjnej percepcji, gdyż również chodzi w niej o zaatakowanie jak największej liczby kanałów zmysłowych naraz.
4) Zasada przeciętności: Dzieła uznane za kiczowate cechują się przeciętnością, a „ przeciętność” ta odnosi się do przeciętności odbiorcy, adresata oraz samego dzieła. Kicz nie charakteryzuje się dwuznacznością, nie chce ryzykować oryginalnością, opiera się na sprawdzonych, utartych schematach, które gwarantują sukces.
5) Ostatnią z zasad jest zasada komfortu : Kicz powinien dawać odbiorcy poczucie bezpieczeństwa, czyniąc świat prostym i zrozumiałym.
Zjawisko kiczu jest wszechobecne. Kicz obecny jest chociażby w reklamach wód mineralnych, gdzie za plecami pięknych pań widoczny jest krajobraz, charakterystyczny dla kiczowatych obrazów- zielone lasy, ośnieżone szczyty gór oraz jasne błękitne niebo.
       Kicz dostrzega się głównie w tematach piosenek disco-polo. Muzyka disco-polo pojawiła się na początku lat 90-tych. Jest to polska wersja piosenki dyskotekowej dla której charakterystyczne są proste linie melodyczne i polski tekst odwołujący się do tradycji ludowych przyśpiewek i piosenek biesiadnych. Muzyka ta została nazwana muzyką „chodnikową”.
Disco-polo sięga do najprostszych ludzkich potrzeb, słuchania tego co nie wymaga angażowania, wyszukanego poczucia piękna czy skomplikowanych przeżyć. Przyczyną wielkiej popularności tej muzyki jest jej prostota. Teksty disco-polo nie zmuszają do myślenia, nie skłaniają do żadnej refleksji, najczęściej natomiast opowiadają o miłości.
Miłość jest tu najczęściej przedstawiana w romantycznych dekoracjach, traktowana jako lek na bolączki dnia codziennego. Często jest to miłość nieszczęśliwa, niespełniona. Miłość, która pozostawia po sobie odciśnięte piętno na duszy człowieka. „Rana w sercu ale uczucie wciąż trwa”. W tekstach d-p występuje cały repertuar słów kluczy tj.: miłość, tęsknota, smutek, noc, serce, przyroda.
       Teksty tych piosenek mówią o miłości sentymentalnej np. w „Dziewczynie ze snów”. Często tani sentymentalizm zmienia się w cynizm np. w piosence „Majteczki w kropeczki”. Model miłości jaki prezentowany jest przez wykonawców tejże muzyki oparty jest na literaturze bądź filmie: „tak kocha się tylko w filmach rzeczywistość jest już inna”- jak mówią słowa jednej z piosenek.
       Teksty d-p najczęściej podzielone są na cztero wersowe zwrotki i krótsze refreny, lub sześciowersowe zwrotki i cztero wersowe refreny. Refreny są tu cechą powtarzalności. Można tu również dostrzec obecność anafor, powtórzeń wewnątrzwersowych oraz paralelizm składniowy. Charakterystyczne dla tekstów d-p są monosylaby tj.: la, la, la, laj: sza, ba, da, ba, da czy wykrzyknienia: ooo!, hej! Och!.
W piosenkach d-p występują rymy o charakterze parzystym najczęściej wg. schematu aabb...W większości przypadków są to rymy żeńskie i gramatyczne: chuchnij- dmuchnij, szlak-ptak, kalina- dziewczyna. Częstym zjawiskiem jest również stosowanie słownictwa potocznego np.: „ to nie koniec dyski nikt nie siada to początek imprezy wesoła jest zabawa”.
       Charakterystyczną cechą tych tekstów jest stosowanie różnorodnych eufemizmów dotyczących sfery seksualnej np.: „dyskoteka, seks i ty to jest wszystko czego chcę”.
Większość utworów d-p wykonują mężczyźni, natomiast bohaterki piosenek określane są jako: ukochana dziewczyna, moja miss itp.
Częstym zabiegiem stylistycznym jest apostrofa do opiewanej kobiety, bezpośredni zwrot do adresatki wyznań. Metafora jest tutaj podstawowym środkiem stylistycznym.
Wyobraźnia odbiorcy nie zostaje pobudzona a on sam nie zatrzymuje uwagi na tekście. Wprowadzona jest tutaj konwencja bajkowa: „Kopciuszkiem moim byłaś nocy tej”. W tekstach d-p występują również motywy przyrody oraz liczne porównania np.: „te dni jak bajka, piękne jak tysiąc róż”. Częstym zjawiskiem są pytania retoryczne: „ o miła moja, czy zdradziłem kiedyś cię? Czy zrobiłem ci coś złego? Czy ci ze mną było źle?” Autor często objawia brak szacunku dla języka, poprzez takie zwroty jak „ pragnęłem”. Zostaje też w tekstach podjęta próba wyrażenia głębokiej, pseudofilozoficznej prawdy życiowej: „miłość kończy się czasem”. Czestym zjawiskiem są zestawienia nie logiczne pozbawione sensu: „miłość nie wiem gdzie, pęka nagle całe w szwach, pozostaje żal” a także kolokwializmy: „ciepło czujesz trach to uczucia znak”, „księżyc za chmurkę się pcha”.
       Dzisiaj disco polo słuchają nie tylko prości ludzie, młodzież, ale również ludzie wykształceni. Tych piosenek słuchają zarówno dzieci, jak i ich dziadkowie oraz rodzice. Dla wszystkich są one zrozumiałe, a zatem charakterystyczną cechą tego gatunku muzycznego jest to iż nie dzieli pokoleń ale je łączy.



OCENA NAUCZYCIELA: +BDB

Wpływ zła na psychikę ludzką na przykładzie Lady Makbet

Temat: Wpływ zła  na psychikę ludzką na przykładzie Lady Makbet

                W dramacie Wiliama Szekspira "Makbet", autor porusza temat zła na wielu płaszczyznach. Jedną z nich jest zła strona natury ludzkiej. Zło wykluwa się w sercu człowieka, a potem w jego myśli. Żądza władzy ogarnia w największym stopniu małżonkę Makbeta. Gdy dowiaduje się ona o przepowiedni Czarownic postanawia zmienić zamkową sielankę w senny koszmar. Dochodzi do licznych zabójstw, w których Lady Makbet ma znaczący udział. Zło ją przesiąka. Jest w niej samej.
                Pierwszy z przedstawionych fragmentów ma miejsce na początku utworu. Makbet powracając z pola bitwy spotyka trzy czarownice które przepowiadają mu przyszłość.  Ma zostać tanem Kawdoru, a także królem. Gdy spełnia się pierwsza część przepowiedni, uszczęśliwiony Makbet informuje o tym listownie swoją żonę. Jest ona osobą silną psychicznie i bezwzględną. Wieść przekazana w liście budzi w niej przerośnięte ambicje. Gdy dowiaduje się o przybyciu Dunkana do ich zamku chce go zabić. Pojawia się szansa by jej mąż został królem, więc postanawia ją wykorzystać. Wzywa szatańskie ciemności, aby w nich nie widziała ran jakie zada, aby Bóg nie mógł wypatrzeć jej występku. Ma to dodać jej odwagi, a także usprawiedliwić lub ukryć zbrodnię której dokona przed jasnością dnia i prawdy. Nie waha się ani chwili, nie ma wątpliwości moralnych ani najmniejszych skrupułów. Obciążona jest skłonnościami do manipulacji, knucia i podżegania do najstraszliwszych zbrodni, nawet zabójstwa. Namawia Makbeta do zabicia króla Dunkana, krytykuje słabości  i manipuluje jego uczuciami. Mąż staje się jej narzędziem zbrodni. Wyzbywa się wszelkich uczuć, przede wszystkim wyrzeka sie macierzyństwa.  Dziecko budzi w człowieku, a zwłaszcza kobiecie ciepło wrażliwość i delikatność, a Lady Makbet sprzeciwia się temu naturalnemu prawu. Szuka pomocy wśród diabelnych mocy, które wzbudzą w jej sercu siłę i odwagę do popełniania zbrodni.  Jej cechy osobowościowe ścierają się na poziomie psychiki i sumienia.  Na początku jest silna, dodaje odwagi mężowi, któremu przecież nie obca była śmierć zadana innym, gdyż czynił to niejednokrotnie na polu walki. Makbet jednak wyczuwa w tym różnicę. Co innego zabić człowieka nieznanego, a co innego przyjaciela i krewnego. Przenikliwość Lady Makbet każe jej przygotować plan przekonania męża do zabicia króla. W noc zabójstwa Dunkana Szekspir przedstawia demoniczną naturę Lady Makbet. Jest ona współ zabójczynią o zimnym i twardym sercu. Mimo że taka aktywność kobiety dotyczy czynów złych to świadczy o miłości do męża. Od początku czuje ona współodpowiedzialność za dokonaną zbrodnię, robi wszystko aby prawda nie wyszła na jaw.
Po pierwszej zbrodni przychodzi czas na kolejne. Gdy Makbet decyduje się zabić Banka i Fleance'a, jego żona mówi że to tylko ciało i krew. Można to zinterpretować jako kolejne podżeganie do zabójstwa.
                Do tej pory Lady Makbet jest kobita złą i okrutną, ale cos zaczyna w niej pękać. Mimo upływu czasu widzi na swoich dłoniach ślady krwi po morderstwie. Jest to objaw ciężkiej choroby psychicznej, spowodowany prawdopodobnie brakiem kontroli nad uczuciami. Ona, która miała podtrzymać swego męża na duchu, ma wyrzuty sumienia. Na swoim sercu dźwiga ciężar grzechu: podwójny, gdyż świadomie przejęła na siebie odpowiedzialność męża. Królowa z upływem czasu popada w obłęd. Okazuje się że nakłanianie Makbeta do zbrodni jest przejawem wewnętrznej walki w sercu jego żony. Każdy jej czyn jest starannie przemyślany i zaplanowany, jest owocem zagłuszonego sumienia. Zachowywuje się przeciwnie do swego męża. Gdy ten traci nerwy, w niej budzi sie żądza i zapał. Stan zobojętnienia Makbeta potęguje w niej aktywność. Królowa przyczynia się do rozpadu własnego małżeństwa. Makbet przestaje się nią interesować, chłonie go władza. Lecz pamięć zbrodni okazuje  się na tyle mocna, że nie pozwala kobiecie usnąć. "Ktoś nie śpi, aby spać mógł ktoś"-słowa Szekspira nawiązują tutaj do Lady Makbet. Podczas gdy ona cierpi na bezsenność, jej mąż śpi spokojnie. Królowa  błądzi nocami po zamku, najprawdopodobniej lunatykując. Wykonuje gesty, jakie wykonuje sie podczas mycia rąk, majacząc przy tym że nie może zmyć śladów krwi.  Lekarz który obserwuje jej przechadzkę po zamku domyśla się, że tłumi ona w sobie wyrzuty sumienia. W swoich monologach wspomina też o mężu. Ma mu za złe, że utrzymanie władzy stało sie jego jedynym celem, że zapomniał o swojej żonie, która przecież tak wiele dla niego zrobiła. Królowa głęboko przeżywa to co się stało, popada w stany paranoidalne,  w efekcie doprowadza to do samobójstwa. Kobieta z jednej strony silna, zacięta i ambitna a z drugiej kochająca męża i dotknięta karą sumienia - ulega słabości. Śmierć bohaterki jest wyrazem rozpaczy, o której Szekspir nie mówi wprost. Przekazuje nam to przez jej zachowanie, ukazuje rozmiar odczuwanego upadku moralnego i wewnętrznego cierpienia.
                W Makbecie Szekspir przedstawia nie tylko powolny upadek moralny bohaterów, a także głęboką przemianę psychiczną Lady Makbet. Jest to chyba najgłębsza psychologiczna tragedia Szekspira, w której obserwujemy nieustającą walkę wewnętrzną bohatera. To opowieść o żądzy władzy wiodącej do zbrodni, która nie ujdzie nikomu bezkarnie. Szekspir nie jest pierwszym, który zwraca uwagę na odpowiedzialność człowieka za swoje czyny, ale chyba jako pierwszy przedstawia charakter psychologiczny bohaterów z takim dramatyzmem. Zachwiany ład musi zostać przywrócony, dlatego Makbet zostaje zabity, a jego żona popełnia samobójstwo.




OCENA NAUCZYCIELA:    bdb